Dr James Mathias Phillips M.D., M.R.C.S., L.S.A. (1839–1903)
Yn enedigol o Landudoch. Yn 1870 fe oedd llawfeddyg Gwaith Glo Margam. Dychwelodd i Aberteifi yn ystod y 1880au. Roedd yn byw a gweithio o 10 Stryd y Priordy. Fe oedd maer y dref yn 1882. Erbyn 1901 roedd yn byw yn Bank House, 6 Stryd Fawr. Bedyddiwr oedd e ac yn aelod ym Mlaenwaun. Claddwyd ef ym Mlaenwaun. Roedd ei fab hefyd yn ddoctor: Llewellyn Caractacus Powell Phillips (gweler isod):
Dr Llewellyn Caractacus Powell Phillips M.A., M.D., F.R.C.P., F.R.C.S. (1871–1927):
Dyma beth sydd gan y British Medical Journal (1927) i weud amdano:
Ganed yn Taibach, Morgannwg ar 28ain Gorff. 1871. Yn 1881 roedd yn byw yn 10 Stryd y Priordy, Aberteifi. O Goleg Epsom aeth i Goleg Caius, Caergrawnt, yn 1889, ac ennill gradd dosbarth cyntaf yn Rhan I y Tripos Gwyddoniaeth 1892. Bu wedyn yn fyfyriwr yn Ysbyty St Bartholomew. Enillodd gradd MRCS a LRCP yn 1894, a graddau MB a B.Ch Camb, in 1895, ac yn 1897 enillod ddiploma FRCS Eng. Yn 1903 aeth ymlaen i ennill MD ac MRCP, ac yn 1909 fe’i etholwyd yn Gymrawd y Coleg Brenhinol Meddygol yn Llundian. Bu’n ddoctor am ychydig o amser yn Aberteifi. (tua 1898)
Dechreuodd ei yrfa yn yr Aifft pan benodwyd ef fel llawfeddyg i Ysbyty Kasr-el-Aini, Cairo. Etholwyd ef wedyn fel Athro Meddygaeth yn yr Ysgol Frenhinol Feddygol, Cairo. Yn ystod y Rhyfel Gyntaf cafodd gomisiwn dros dro fel lefftenant-cyrnol yn gyfrifol am Ysbyty’r Groes Goch yn Giza; enwyd ef mewn adroddiadau pedair gwaith. O 1914 i 1917 apwyntiwyd ef fel meddyg i’r H.H. la Hussein Kamel, Swltan yr Aifft, ac am ei wasnaeth cafodd aelodaeth Urdd y Nil a’r Medjidie.
Roedd ganddo gasgliad arbennig o bwysau gwydr ac arian Arabeg. Bu farw yng Nghairo yn Ionawr 1927.
Cyfranodd yn haelaeth i gylchgronau ar meddygaeth trofannol gan gynnwys: “Phlebotomus Fever” yn Bryan ac Archibald, Practice of Medicine in the Tropics, v Amoebiasis and the Dysenteries, 8vo, London, 1915.
Mae ‘na blac er cof amdano yn Eglwys S Mary:
https://www.geograph.org.uk/photo/6273412
Aberteifi drwy'r canrifoedd 